Trong một báo cáo gần đây với Thủ tướng, Bộ đã giải quyết các vấn đề liên quan đến việc áp dụng cơ chế định giá về thuế quan (FIT) cho các dự án năng lượng tái tạo theo Nghị quyết 233, ngày 10 tháng 12 năm 2024, nhằm mục đích giảm bớt những khó khăn cho các dự án năng lượng này.
EVN nắm giữ cả quyền lực và trách nhiệm
Liên quan đến thẩm quyền đối với các tranh chấp về giá phù hợp, Bộ nhấn mạnh rằng, theo các quy định về điện hiện hành, đàm phán và ký thỏa thuận mua điện (PPA), cũng như công nhận ngày hoạt động thương mại (COD) của các dự án năng lượng mặt trời và gió, thuộc thẩm quyền của EVN.
Theo kết luận 1027 từ Thanh tra Chính phủ, trách nhiệm về những thiếu sót và vi phạm liên quan đến nhận dạng COD và việc áp dụng giá điện cố định nằm ở các nhà đầu tư dự án, công ty thương mại điện và EVN.
Do đó, EVN là cơ quan có cả thẩm quyền và nghĩa vụ giải quyết các tranh chấp liên quan đến COD và xác định đủ điều kiện phù hợp. Nó cũng chịu trách nhiệm làm việc với các nhà đầu tư để hoàn thiện các giải pháp và đạt được sự đồng thuận về các quyền lợi phù hợp cho các dự án tái tạo, theo Bộ.
Các vấn đề chưa được giải quyết tiếp tục vượt quá giá phù hợp cho các dự án năng lượng tái tạo
Về mặt giải quyết các chướng ngại vật, Bộ đã đệ trình một kế hoạch cho Phó Thủ tướng Nguyễn Hoa Bình, đã nhận được sự chấp thuận để thực hiện Nghị quyết 233.
Theo đó, EVN phải xác định các điều kiện đủ điều kiện để định giá phù hợp và đóng vai trò là cơ quan ra quyết định chính.
Đối với quá trình giải quyết, EVN sẽ phối hợp với các nhà đầu tư dự án để đánh giá tính đủ điều kiện phù hợp. Đối với những người không đủ điều kiện cho FIT, EVN sẽ báo cáo cho các cơ quan có liên quan để ban hành các quy định về giá mới có thể làm cơ sở để giải quyết các khoản thanh toán mua điện.
Bộ Công nghiệp và Thương mại đã nhiều lần gửi các tài liệu kêu gọi EVN hành động, trong khi EVN cũng đã công bố nhiều báo cáo và tuyên bố về các thách thức liên quan đến phù hợp mà các dự án gió và mặt trời phải đối mặt.
Tuy nhiên, Bộ đã khẳng định rằng các báo cáo của EVN đã không tuân thủ các hướng dẫn thực hiện theo Nghị quyết 233 và nó đã chính thức ban hành nhiều lời nhắc bằng văn bản.
Trong báo cáo mới nhất của mình cho Bộ, EVN tuyên bố: EV EVN thiếu thông tin đầy đủ để đánh giá tác động kinh tế xã hội nói chung và rủi ro khí hậu đầu tư, cả trong nước và quốc tế. Điều này đòi hỏi đầu vào từ các cơ quan chính phủ cấp cao hơn.
Biên bản cuộc họp và thư từ chính thức cũng cho thấy các nhà đầu tư đã liên tục bảo lưu quyền nộp đơn khiếu nại hoặc vụ kiện trong trường hợp EVN tiến hành thanh toán tạm thời. EVN đã cảnh báo về các rủi ro pháp lý quy mô lớn, bao gồm cả trọng tài quốc tế có thể.
Tuy nhiên, Bộ Công nghiệp và Thương mại lập luận rằng các báo cáo của EVN là không đủ và không tuân thủ Nghị quyết 233.
Bộ đã nhắc lại rằng sự đủ điều kiện phù hợp, chứng nhận COD và thực hiện các PPA đã ký chủ yếu là trách nhiệm của các doanh nghiệp có liên quan - cụ thể là các nhà phát triển dự án và EVN. Các cơ quan quản lý nhà nước chỉ có thể cung cấp hướng dẫn pháp lý và khuyến khích hợp tác giữa các bên liên quan để tìm giải pháp.
Các nhà đầu tư phản đối cách tiếp cận EVN,
Theo Bộ Công nghiệp và Thương mại, một cuộc họp gần đây vào cuối tháng 5, do Cơ quan quản lý điện chủ trì, đã tập hợp hơn 36 đại diện từ các công ty và hiệp hội để thảo luận về việc xử lý các thách thức đang diễn ra của EVN.
Tại cuộc họp, các nhà đầu tư nhất trí phản đối giải pháp đề xuất của EVN, đề xuất thực hiện các khoản thanh toán tạm thời và áp dụng các chương trình định giá tạm thời cho các dự án tái tạo.
Được đưa ra các trường hợp, Bộ kêu gọi Thủ tướng hướng dẫn EVN nhanh chóng giải quyết các vấn đề chưa thanh toán, bao gồm chứng nhận COD và thỏa thuận định giá phù hợp, và báo cáo lại cho Bộ trước ngày 5 tháng 6.
EVN sẽ phải chịu trách nhiệm trước Thủ tướng vì bất kỳ sự chậm trễ nào trong Nghị quyết.
Liên quan đến các mối quan tâm của EVN, về các tranh chấp pháp lý quy mô lớn tiềm năng, bao gồm các khiếu nại có thể có từ Super Energy Corporation, Bộ đã đề nghị giao chức vụ đánh giá phối hợp với EVN và các cơ quan liên quan khác và báo cáo cho Thủ tướng.
Hiện tại, các nhà đầu tư đại diện cho hơn 100 dự án gió và năng lượng mặt trời đã đệ trình các kiến nghị lên chính quyền bày tỏ lo ngại về giá điện hồi tố, điều này có thể ảnh hưởng đến khoản đầu tư kết hợp hơn 13 tỷ USD.
Một chính sách giá hồi cứu có thể loại bỏ các nhà máy năng lượng tái tạo này với quyền lợi của họ đối với tỷ lệ phù hợp thuận lợi là 9,35 cent mỗi kWh theo FIT1 và 7,09 cent theo FIT2. Giá có thể giảm đáng kể, có khả năng không vượt quá mức CAP của VND 1.184,9 (khoảng 0,046 USD) mỗi KWh cho các dự án chuyển tiếp.
Các nhà đầu tư lập luận rằng đề xuất của EVN, để áp dụng giá hồi tố hoặc tạm thời là không phù hợp. Họ đã đề xuất rằng nếu EVN thực thi giá đó và những thay đổi sau này được thực hiện bởi các cơ quan nhà nước, EVN phải chịu trách nhiệm bồi thường cho các thiệt hại. Điều này có thể bao gồm lãi suất phạt theo hợp đồng tín dụng, tổn thất từ việc mất giá cổ phiếu trong các dự án được liệt kê và các chi phí phát sinh khác.
Tam an
